Materiaallijst – Wat is het, hoe werkt het en wat zijn de voordelen?

Join the forum for Designers!

Your expertise is vital to the community. Join us and contribute your knowledge!

Share, learn and grow with the best professionals in the industry.

Een stuklijst (Bill of Materials of BOM) is een hulpmiddel om complexe producten en industriële processen te vereenvoudigen. Denk aan een product, zoals een auto, dat is samengesteld uit 10.000 individuele onderdelen, die allemaal verschillen in vorm, grootte, materiaal, oriëntatie en functie.

De meeste van deze onderdelen zijn afkomstig van verschillende fabrikanten voordat ze op de witte carrosserie worden geassembleerd. Om een auto te maken, moeten al deze onderdelen in verschillende hoeveelheden binnen en buiten een land worden gekocht. De productie van duizenden auto’s per maand vereist dus nauwgezet overleg, planning en uitvoering.

Het complexe proces moet vereenvoudigd worden om de nauwkeurigheid en herhaalbaarheid te verbeteren. Een materiaallijst is een hulpmiddel dat ons daarbij helpt. Dit artikel gaat in op het concept van een materiaallijst, de inhoud, de soorten en de rol ervan bij het vereenvoudigen van complexe processen binnen verschillende afdelingen in verschillende industrieën.

Wat is een stuklijst?

Een stuklijst (BOM) is een productspecifiek document dat een gedetailleerde onderverdeling van een product in assemblages en subassemblages geeft. Het dient als een uitgebreide blauwdruk met een overzicht van de verschillende onderdelen die betrokken zijn bij het fabricageproces. Zie het als een boodschappenlijstje voor het maken van uw assemblage.

Een stuklijst is een belangrijk en nuttig document, het dient als basis voor productieplanningsystemen. Naarmate het aantal onderdelen in een product toeneemt, wordt het steeds moeilijker om de beschikbaarheid van alle onderdelen in voldoende hoeveelheden voor het assemblageproces te beheren. De onbeschikbaarheid van slechts één onderdeel kan de hele assemblagelijn stilleggen, wat het bedrijf duizenden dollars aan verloren productiviteit kan kosten.

Om dit te voorkomen, gebruiken bedrijven een stuklijst om de aankoop van onderdelen te plannen en bij te houden, de voorraadniveaus te optimaliseren en verspilling te verminderen. Als deze correct gebruikt wordt, maakt dit een meer systematisch en weloverwogen proces mogelijk, waardoor ongeplande stilstand en fouten geminimaliseerd worden en de werkzaamheden tegen de laagst mogelijke kosten uitgevoerd kunnen worden.

Wat staat er op een stuklijst?

Een materiaallijst kan verschillende vormen aannemen. Deze heeft verschillende onderdelen, afhankelijk van de afdeling waartoe de materiaallijst behoort.

Een materiaallijst voor de productie bevat bijvoorbeeld details zoals de productcode, de naam en het nummer van het onderdeel, de hoeveelheid, de beschrijving, de kleur, de grootte en het proces waarin het gebruikt zal worden om het eindproduct te maken.

Een verkoop materiaallijst bevat verkooprelevante informatie, zoals productprijzen, verzendgegevens, gewicht en afmetingen van het onderdeel, betalingsvoorwaarden, belastingtarieven, etc.

De BOM kan dus alle informatie bevatten die een afdeling nodig heeft om soepel te kunnen werken.

Structuur van de stuklijst (BOM)

Een stuklijst (BOM) volgt een standaardstructuur. Bovenaan staat het eindproduct, dat zich vertakt in subassemblages en hun individuele componenten naarmate de hiërarchie naar beneden vordert. De BOM-hiërarchie lijkt op een piramide, waarbij de eenvoudigste componenten, zoals bevestigingsmiddelen, de basis vormen. Deze componenten worden gecombineerd met andere op opeenvolgende niveaus, om uiteindelijk te culmineren in het afgewerkte product aan de top.

Sommige BOM lay-outs kunnen ook orthografische projecties van een product bevatten, met onderaan alle componenten en hun details.

De structuur van een materiaallijst kan ook veranderen, afhankelijk van of het een BOM op één niveau is of BOM met meerdere niveaus:

• Een BOM op één niveau plaatst het afgewerkte product bovenaan, met de individuele onderdelen er net onder. Er zijn geen subassemblages.
• Een BOM met meerdere niveaus is nodig voor onderdelen die een groot aantal componenten hebben en meer dan één hiërarchische laag nodig hebben. De assemblage van het product wordt onderverdeeld in subassemblages, niveau na niveau, totdat de individuele onderdelen bereikt zijn.

Een uitgebreide materiaallijst moet de volgende informatie bevatten:

Product- of assemblagenaam – Identificeert het product of de assemblage, wat vooral belangrijk is voor bedrijven die meerdere productlijnen beheren.

Naam onderdeel – Identificeert het onderdeel en bevat relevante details die ermee verbonden zijn.

Onderdeelnummer – Aan elk onderdeel wordt een unieke numerieke of alfanumerieke identificatie toegewezen om het gemakkelijk te kunnen identificeren. Een product kan uit meerdere gelijkaardige onderdelen bestaan die in grootte of vorm verschillen. Bijvoorbeeld bouten, die vaak als bevestigingsmiddelen worden gebruikt, kunnen worden onderscheiden door aan elk type een unieke identificatiecode toe te kennen. Deze aanpak maakt een effectievere tracering en beheer van beschikbaarheid en gebruik mogelijk.

Beschrijving – Voorkomt verwarring tussen gelijksoortige onderdelen door unieke informatie over een onderdeel te verstrekken die op het eerste gezicht over het hoofd kan worden gezien. Dit kunnen details zijn, zoals kleur of afmetingen.

Hoeveelheid – Geeft het aantal onderdelen in het eindproduct aan. Dit helpt bij het plannen van inkoop- en productieactiviteiten. Verschillende onderdelen kunnen verschillende meeteenheden hebben. De eenheid kan zich in een aangrenzende kolom of in de hoeveelheidskolom zelf bevinden.

BOM-niveau – Een BOM met meerdere niveaus bestaat uit meerdere niveaus. De Bill of Materials (BOM) specificeert ook het niveau voor elk onderdeel op basis van zijn positie in de BOM-hiërarchie.

Fabrikantgegevens – Het opnemen van fabrikantgegevens is essentieel als een product bestaat uit onderdelen of subeenheden die van meerdere leveranciers afkomstig zijn.

Onderdeel Fase – De term “part phase” verwijst naar de fase waarin een onderdeel zich momenteel bevindt. Voor een onderdeel voor de introductie van een nieuw product (New Product Introduction, NPI) kan de fase worden aangeduid als “niet vrijgegeven” of “in ontwerp”. Voor een afgerond onderdeel dat de productiefase heeft bereikt en op de machinewerkplaats worden gemarkeerd als “in productie”. De onderdeelfase kan soms ook de versie van de onderdelen bevatten, zoals ze evolueren door optimalisaties.

Alternatief onderdeel – Er kan een kolom aan de BOM worden toegevoegd om de lezer te informeren over alternatieve onderdelen die moeten worden gebruikt als het originele onderdeel niet beschikbaar is.

Kosten van onderdelen – In sommige stuklijsten worden naast de naam ook de kosten per onderdeel vermeld. Dit helpt om het kostengewicht van elk onderdeel te begrijpen.

Type inkoop – De stuklijst kan ook de inkoopmethode voor een bepaald onderdeel specificeren. Onderdelen die op de markt verkrijgbaar zijn, worden in de materiaallijst “off-the-shelf” genoemd. Op maat gemaakte onderdelen worden daarentegen “made-to-specification” genoemd. Dit onderscheid helpt ons te begrijpen dat bepaalde onderdelen een langere levertijd kunnen hebben dan andere, zodat het team de productie- en inkoopactiviteiten dienovereenkomstig kan plannen.

Prioriteitsanalyse – De kolom Prioriteitsanalyse geeft aan welke onderdelen of componenten een hogere prioriteit hebben, die doorgaans grotere financiële investeringen of langere doorlooptijden vereisen.. Dit helpt om onderscheid te maken tussen kritieke onderdelen en gewone onderdelen.

BOM Opmerkingen & Commentaar – Een Bill of Materials (BOM) bevat ook een notities/opmerkingen-gedeelte voor het documenteren van eventuele wijzigingen naarmate het project vordert. Voor de duidelijkheid kan dit gedeelte ook diagrammen en assemblages van relevante onderdelen bevatten.

Soorten stuklijsten

Materiaallijsten worden veel gebruikt in de meeste productgebaseerde bedrijven.

Hoewel BOM’s hun oorsprong vinden in de productie, zijn ze geleidelijk overgegaan naar andere organisatorische functies. Tegenwoordig zijn er, naast een productie-BOM, verschillende soorten stuklijsten: Verkoop BOM, Engineering BOM, Productie BOM, Inkoop BOM, Service BOM en CAD BOM.

Elke Bill of Materials (BOM) speelt een cruciale rol in de productontwikkeling, en al deze BOM’s zijn essentieel voor de betreffende afdeling om haar functies en processen te ondersteunen. Laten we eens kijken naar twee van de belangrijkste stuklijsten om te begrijpen wat ze te bieden hebben.

Engineering BOM

De engineeringafdeling stelt de Engineering Bill of Materials (EBOM) op om hun product te definiëren. Deze heeft een hiërarchische structuur met gedetailleerde specificaties van elk onderdeel, zoals onderdeelnummer en toleranties. De EBOM wordt meestal gemaakt met CAD- of EDA-software (Electronic Design Automation).

Een EBOM heeft alleen betrekking op technische aspecten, zoals vorm, pasvorm en functie. Het houdt zich niet bezig met hoe onderdelen gemaakt of aangeschaft worden. De EBOM is een van de eerste BOM’s die bij productontwikkeling wordt gemaakt.

Productie BOM

De Manufacturing Bill of Materials (MBOM) wordt gemaakt door het productieteam om het product te bouwen. In tegenstelling tot de EBOM heeft deze meer visueel formaat, met diagrammen en/of stroomschema’s. Aangezien de productie pas kan beginnen als het ontwerp is afgerond, worden de productie-BOM’s na de EBOM’s gemaakt.

De productie-BOM richt zich op hoe een product gemaakt wordt. Het bevat gedetailleerde informatie over het productieproces, de tooling, werkinstructies en assemblagestappen.

Informatiestroom tussen BOM’s

Alle verschillende BOM’s die in het vorige hoofdstuk zijn genoemd, zijn met elkaar verbonden. Informatie stroomt van boven naar beneden door alle verschillende stuklijsten.

Aan het begin van de productontwikkeling zijn alleen de vereisten en specificaties van het onderdeel beschikbaar. Met behulp van deze informatie wordt een vroege stuklijst gegenereerd, waarin de assemblages en onderdelen die nodig zijn voor het eindproduct worden opgesomd.

De engineeringafdeling is de eindgebruiker van de vroege BOM, omdat het hen helpt om een voorsprong te krijgen. Zij gebruiken de informatie van de vroege BOM om de Engineering BOM te genereren. De engineering BOM is uitgebreider en komt ten goede aan afdelingen zoals productie, inkoop en service.

Elke afdeling gebruikt de Engineering BOM om zijn eigen BOM’s te genereren: Productie BOM, Inkoop BOM en Service BOM. Als de Engineering BOM bijvoorbeeld specificeert dat voor een onderdeel 6 M12 bouten nodig zijn, dan zou de inkoopafdeling 600 M12 schroeven bestellen als het bedrijf van plan is om 100 eindproducten te produceren. Dus in zekere zin zijn de ondersteunende afdelingen de feitelijke consumenten van de Engineering BOM.

In complexe industrieën, zoals de auto- en luchtvaartindustrie, spelen alle stuklijsten een belangrijke rol. De onderdelen die het product vormen, kunnen intern worden gemaakt of worden betrokken van Tier 1-, Tier 2- en Tier 3-leveranciers. Parallelle producten kunnen tegelijkertijd geproduceerd worden. Sommige componenten kunnen gemeenschappelijk zijn voor meerdere producten, terwijl andere uniek kunnen zijn voor elk product.

Voor een effectieve optimalisatie van voorraad- en toeleveringsketenbeheer is een inkoop stuklijst nodig die als referentiepunt dient voor alle belanghebbenden. Dit zorgt voor afstemming en voorkomt zowel tekorten als verspilling. Echter, zijn niet alle soorten BOM’s nodig voor elk bedrijf. Kleinere bedrijven, die geen hoge inkoopeisen hebben, kunnen zonder inkoop-BOM werken.

Een stuklijst maken

Een materiaallijst moet zo uitgebreid mogelijk zijn zonder onnodige informatie op te nemen. Laten we het proces van het maken van een algemene materiaallijst uit elkaar halen als u helemaal opnieuw begint:

Stap 1: Begrijp het product

Begin met het definiëren van het product en het doel van de materiaallijst. Door het doel te begrijpen, kan irrelevante informatie worden uitgefilterd. Besteed aandacht aan het ontwerp, de specificaties en alle productdocumentatie.

Stap 2: Maak een lijst van alle onderdelen

Splits het product op in onderdelen, componenten en materialen. Probeer zo diep mogelijk te graven om elk onderdeel afzonderlijk te identificeren.

Stap 3: Identificeer onderdeelnummers en andere onderdeelspecifieke informatie

In deze stap verzamelt u specifieke informatie over elk onderdeel van de Bill of Materials (BOM). Dit kan het onderdeelnummer, de beschrijving, de kleur van het onderdeel, de afmetingen, het gewicht of een andere relevante meting van de fabrikant zijn. Mogelijk wilt u revisienummers van onderdelen opnemen om wijzigingen bij te houden na verloop van tijd.

Stap 4: De Bill of Materials (BOM)-structuur creëren

Het product bepaalt de indeling. Bij een product met slechts enkele onderdelen is een BOM op één niveau efficiënt. Voor complexe onderdelen is een BOM op meerdere niveaus geschikter. Kies de relevante informatie die u in stap 3 hebt verzameld en organiseer de onderdelen in een hiërarchische structuur. De individuele componenten staan onderaan. Naar boven toe worden deze componenten gecombineerd tot subassemblages die uiteindelijk leiden tot het eindproduct. De uiteindelijke structuur zou eruit moeten zien als een boomwortel of een piramide.

Extra tips

1. Voeg voldoende visuele hulpmiddelen toe, zoals tekeningen en diagrammen.
2. Vermeld de fabrikanten en leveranciers van de verschillende onderdelen in de BOM.
3. Handmatige stuklijsten zijn gevoelig voor fouten en moeilijk aan te passen. Investeer in goede BOM-software voor een betere ervaring.
4. Gebruik voor de duidelijkheid en consistentie standaard formaten, termen en eenheden.

Een stuklijst optimaliseren

Als u al een BOM hebt, bent u misschien op zoek naar tips om deze te verbeteren. Een materiaallijst is een uitstekend hulpmiddel, maar moet consequent onderhouden worden. De volgende tips kunnen u helpen om uw huidige BOM te optimaliseren, zodat u altijd de beste versie hebt.

Regelmatig herzien

De belangrijkste eigenschap van een BOM is dat deze een proces nauwkeurig weergeeft. Bij de meeste producten vinden echter regelmatig productwijzigingen en -updates plaats. Daarom moeten BOM’s regelmatig worden herzien en bijgewerkt om deze wijzigingen correct weer te geven.

Functieoverschrijdend beoordelen

Het bespreken van de BOM door de verschillende afdelingen kan aan het licht brengen welke informatie eventueel wordt gemist en hoe deze kan worden opgenomen. Dit zou de BOM nauwkeuriger en completer maken dan voorheen.

Visuele hulpmiddelen toevoegen

Voeg waar nodig visuele hulpmiddelen toe, zoals afbeeldingen, diagrammen en tekeningen, om complexe assemblages duidelijker en begrijpelijker te maken.

Integreren met andere systemen

Integratie van de BOM met andere systemen, zoals ERP en PLM, kan het bewerken vergemakkelijken en het mogelijk maken om beter versiebeheer.

Voordelen van het gebruik van een stuklijst

Zoals in de vorige hoofdstukken is aangegeven, heeft een materiaallijst verschillende functies op verschillende afdelingen. Natuurlijk biedt de materiaallijst ook verschillende voordelen voor elk van hen. In dit hoofdstuk vindt u de voordelen van de twee meest voorkomende materiaallijsten: de Engineering BOM en de Manufacturing BOM.

Voordelen van een Engineering BOM (EBOM)

De Engineering BOM biedt niet alleen enorme waarde aan de engineeringafdeling, maar ook aan afdelingen die engineering ondersteunen, zoals verkoop, inkoop en productie. Investeren in dit hulpmiddel helpt engineeringafdelingen om efficiënter te werken en hun doelen te bereiken. Laten we eens kijken naar enkele specifieke voordelen die een EBOM biedt:

Verbeterde productkwaliteit – De technische stuklijst helpt om de productkwaliteit na verloop van tijd te verbeteren door de ontwerppraktijken te versterken, fouten te minimaliseren en de behoefte aan herbewerking te verminderen.

Nauwkeurigheid van het ontwerp – Met een gestandaardiseerde EBOM heeft het team een duidelijk inzicht in de verschillende componenten, hun ontwerpspecificaties en functionaliteit. Dit verbetert de algehele nauwkeurigheid van het ontwerp.

Downstreamproblemen vermijden – Het team maakt de EBOM tijdens de ontwerpfase. Hierdoor kunnen de engineers potentiële problemen ruim van tevoren identificeren en oplossen, waardoor kostbare correcties stroomafwaarts worden voorkomen.

Effectieve communicatie – Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Een EBOM is een uitgebreid document waarin de vorm, pasvorm en functie van het voorgestelde product en de onderdelen ervan systematisch worden beschreven. Dit maakt effectieve communicatie mogelijk tussen de interdisciplinaire teams die betrokken zijn bij het productontwikkelingsproces.

Versiebeheer – Een product kan tijdens het productieproces veel wijzigingen ondergaan. Deze wijzigingen moeten bijgehouden, gedocumenteerd en aan alle belanghebbenden gecommuniceerd worden zodra ze afgerond zijn. Een EBOM met versiebeheer stelt ons in staat om wijzigingen tijdens de ontwerpfase te beheren en zorgt ervoor dat iedereen toegang heeft tot de meest actuele en nauwkeurige informatie.

Synergie met PLM-software – De technische stuklijst kan worden geïntegreerd met Product Lifecycle Management (PLM)-software om toezicht te houden op productgegevens gedurende de gehele levenscyclus. De integratie verloopt snel en naadloos en biedt de voordelen van centralisatie.

Identificatie van de foutoorzaak – Een nauwkeurige BOM helpt bij het identificeren van de oorzaak van productstoringen en vergemakkelijkt de vervanging van defecte onderdelen of materialen.

Voordelen van een productie-BOM (MBOM)

De productie-BOM dient als het centrale document voor het productieteam. Het is afgeleid van de engineering BOM en bevat alle informatie die relevant is voor de productie van het product. Het hebben van een volledige en goed bijgewerkte Manufacturing Bill of Materials (MBOM) biedt de volgende voordelen.

Verbeterde productieplanning – De MBOM bevat een uitgebreide lijst van componenten, samen met alle vereiste specificaties en essentiële grondstoffen die nodig zijn voor de productie. Dit helpt bij een nauwkeurige toewijzing van middelen en productieplanning. De BOM is ook een vereiste voor het ontwerpen van Enterprise Resource Planning (ERP) en Materials Requirement Planning (MRP) systemen.

Fouten geminimaliseerd – De meeste fouten in een productieomgeving ontstaan tijdens het vervaardigen en assembleren van onderdelen. Een BOM standaardiseert deze productieprocessen voor alle betrokken werknemers en vermindert de kans op fouten.

Verbeterd voorraadbeheer – Een duidelijke en goed gestructureerde BOM helpt bij het handhaven van de juiste voorraadniveaus voor productiebehoeften. Het maakt het mogelijk om op de vraag te anticiperen en zorgt ervoor dat tijdig aan de vraag wordt voldaan, terwijl de logistieke kosten tot een minimum worden beperkt. Deze aanpak voorkomt veelvoorkomende voorraadproblemen zoals stockouts, te grote voorraden en nabestellingen, evenals de cascade-effecten daarvan, zoals productiviteitsverlies, productievertragingen en uitvaltijd.

Tijdbesparingen – Het hebben van een gecentraliseerd document met alle artikelgegevens leidt over de hele linie tot tijdsbesparing. Details, zoals onderdeelnummers, onderdeelkleuren en het fabricageproces waarin ze gebruikt zullen worden, kunnen gemakkelijk herzien worden door de MBOM te raadplegen in geval van verwarring. Onderdelen kunnen binnen enkele minuten in de winkel gevonden worden. Kleine tijdsbesparingen tellen op en verbeteren de algehele productiviteit en efficiëntie van de productieactiviteiten.

Budgetcontrole – Een MBOM kan verspilling verminderen en tijdbeheer verbeteren, en uiteindelijk een organisatie helpen om controle over het budget te houden.

Conclusie

Al met al is een materiaallijst een essentieel hulpmiddel voor elk bedrijf dat zijn productie-efficiëntie wil verbeteren. Een goede BOM, met specificaties, hoeveelheden en details van onderdelen, verbetert de samenwerking tussen de verschillende teams en stroomlijnt workflows.

De voordelen reiken verder dan de werkvloer. Een goed gestructureerde BOM maakt het mogelijk om de voorraad, productiekosten en productkwaliteit te controleren. Een direct positief effect is zichtbaar in de nauwkeurigheid en efficiëntie van de opstelling, en een indirect effect is zichtbaar in de klanttevredenheid.

Join the forum for Designers!

Your expertise is vital to the community. Join us and contribute your knowledge!

Share, learn and grow with the best professionals in the industry.